UNHA PEZA DA TORRE

Xogaches algunha vez ao xogo da torre?

A torre: unha lingua e unha cultura construídas ao longo dos séculos. Nós somos as pezas que a formamos. Se non nos comprometemos, á torre vanlle faltando pezas e remata por derrubarse.

A torre: o noso equipo de dinamización. As pezas: o compromiso individual de falar en galego. Se faltamos ao compromiso, todo o equipo se resente e, como a torre, rematará por derrubarse.

Na 1ª reunión do equipo de normalización xogamos á torre e reafirmamos o noso compromiso de falar en galego nas reunións e actividades. Simbolizamos “tuneando” a peza que nos representa: todas diferentes pero formando parte dun proxecto común: manter en pé a torre dunha cultura construída en galego. Tamén organizamos os grupos e as reunións: se sodes de 1º da ESO vide o luns; de 2º, o martes; de 3º, o mércores; de 4º, o xoves; e de bacharelato e ciclos, o venres. Sempre no 2º recreo, na sala de usos múltiples.



XA ES PARTE DO EQUIPO?

Ao longo da primeira semana de clase viñestes anotarvos máis de cen alumnos e alumnas de todos os niveis educativos. Asinastes o voso compromiso pintando o perfil da vosa man nun gran cartel co lema deste curso. Se aínda non o fixeches, corre a anotarte nos segundos recreos.

TI ES PARTE

Xa está en marcha a nova campaña para poñer a andar o Equipo de Dinamización este novo curso 2012-2013. Todos e todas formamos parte dunha comunidade que ten lingua de seu e recibimos dun xeito ou doutro ese legado que en moitos casos está durmido dentro de nós. Actívate! Xa é hora de que comeces a falar galego! Dá un paso adiante e apúntate ao equipo de Dinamización. Agardamos por ti nos segundos recreos!

Equipo de Dinamización Lingüística inicio curso 2012-2013 from lingualiza on Vimeo.

BRASILEIR@S-GALEG@S: UMA LÍNGUA QUE NOS UNE

A finais de maio, coincidindo coa día universal da biodiversidade e co da diversidade cultural, celebramos no instituto a Semana Intercultural. Nela incidimos cada ano no lema: DIFERENTES SI, DESIGUAIS NON. Facémonos conscientes da variedade de ecosistemas, especies animais, persoas, razas, culturas e linguas que forman o mundo e asumimos a diversidade como un valor positivo que nos enriquece e debemos preservar. Defendemos o intercambio cultural desde o respecto e a igualdade, que faga posible o entendemento na construción dun mundo onde todos e todas teñamos cabida. E simbolizámolo asumindo toda a comunidade educativa unha tarefa común que se enriqueza coa variedade creativa de todos e todas cantos queiran colaborar. Así cosemos unha manta de pastwork, pintamos mandalas ou atamos unha rede multicolor. Este curso decidimos CONECTARNOS elaborando NEURONAS que, como as do noso cerebro, se uniron a outras establecendo relacións que nos enriquecen como persoas.

E, para celebrarmos a diversidade, decidimos achegarnos a BRASIL, unha cultura afastada no espazo xeográfico e, á vez, moi achegada a nós desde o berce común do seu portugués brasileiro e o noso galego. Todos os textos da exposición estaban escritos en brasileiro e invitamos a cantos se achegaron á exposición a comprobar que é moi fácil de comprender desde o galego. E fixémolo desde o mundo do fútbol xa que son moitos os futbolistas brasileiros que coñecemos aínda que esta vez puidemos ler a súa ficha, declaracións e entrevistas e tamén ver varios vídeos, todo en brasileiro. E entendémolo fenomenal!

Tamén fixemos mapas para explicar a diversidade de biomas, de culturas e de linguas e aprendemos algo das súas tradicións como o “bumba meu boi” que decorou a entrada do instituto xunto con información e reproducións en cerámica de personaxes como os retirantes, os cangançeiros, o Lampiao ou Maria Bonita. E tamén nos achegamos ás súas lendas que veu ler para nós unha muller brasileira, cheas de tradicións parecidas ás nosas como a do homelobo ou a Santa Compaña e outras que nos resultaron sorprendentes. Desde a Biblioteca descubríronnos a literatura de cordel, historias que, como en Galicia, se cantaban polas feiras no pasado pero que alí aínda se seguen escribindo hoxe, unha literatura popular que reflexiona a través dos versos sobre a vida mesma e todo canto acontece ao noso redor. Nas aulas pasáronse vídeos en brasileiro de contos infantís sobre a riqueza da diversidade ou sobre música de actualidade.

FALANDO GALEGO EN CATOIRA

Intercambio de Normalización Lingüística

A xente nova en Catoira fala galego sempre con toda normalidade. O alumnado de 3º e 4º de Catoira invitou ao noso alumnado de normalización de 2º, 3º e 4º a practicalo pasando con eles o día e coñecendo a súa vila.

Fixemos unha ruta camiñando desde o centro de Catoira, onde está o seu cole ata Abalo, un outeiro onde hai muíños de vento tradicionais e unhas fermosas vistas sobre o río Ulla e a súa desembocadura na ría de Arousa.

Despois seguimos o paseo do río Catoira ata chegar ás Torres do Oeste, o monumento máis emblemático de Catoira. Son os restos dunha fortaleza medieval que impedía o paso dos normandos e sarracenos. Aquí se celebra o primeiro domingo de agosto a romaría vikinga, festa de interese turístico nacional. Para o desembarco dos invasores construíronse varias reproducións de dakars da época. Nun deles fomos dar un paseo polo río Ulla.

Comemos e pasamos unha tarde moi agradable de convivencia no parque da praia de Catoira.

Quedaron invitad@s a devolvernos a visita a principios do próximo curso. Xa estamos desexando ensinarlle Cangas e pasar con eles un día de festa.

PALABRAS CHEAS DE VIDA A TRANSFORMAR O MUNDO

Recuperar as palabras que os galegos e galegas foron creando e transmitindo de xeración en xeración: ese foi o xeito que escollemos para celebrar este ano as LETRAS GALEGAS.

Cómpre loitar contra o silencio;

é preciso, urxente e necesario

rematar co silencio dunha vez...
Recobremos as palabras

unha

a

unha,

fagamos con elas proclamas e cancións,

primaveras de soños e esperanzas,

coiteladas de luz,

voz verdadeira

que obrigue a camiñar á nosa Patria.

(Adaptación dun poema de Manuel María)


Cada aula que se uniu á celebración, pola mañá e pola tarde, votou a palabra que máis lle gustaba. O día da celebración baixaron a colocar as letras da súa palabra no chan do patio formando entre todas un gran encrucillado.

Tamén quixemos compartir estas palabras coa xente de Cangas atándoas do valado que rodea o instituto coas súas definicións. Castelao, Manuel María, Ferrín, Luz Pozo, Uxío Novoneyra, Avilés de Taramancos, Marta Dacosta e María Rosendo invitáronnos coas súas fermosas palabras á reflexión sobre a importancia de seguir dándolle vida a este tesouro que nos foi transmitido.

Reunímonos logo no patio para celebrar a Festa das Letras Galegas, dedicada este ano a VALENTÍN PAZ ANDRADE, un home de letras, poeta e xornalista que tamén foi avogado e empresario. Sentir Galicia era para el unha tarefa que se tiña que concretar en proxectos económicos que nos encamiñasen a un futuro mellor e nos que traballou de xeito incansable.

Neste pequeno acto, presentado por Ana e Luís, de 2º da ESO, o Equipo de Dinamización fixo entrega dos premios FALAMOS GALEGO a iniciativas en defensa do galego dentro e fóra do centro. Esta era sen dúbida a mellor ocasión para recoñecer o importantísimo traballo normalizador realizado por FECIMO, Federación de empresarios e comerciantes do Morrazo, destacando dun xeito especial, a creatividade das súas campañas publicitarias nas rúas e na rede e os libros publicados sobre a nosa comarca. Foi para nós unha honra recibir no instituto para recoller a placa FALAMOS GALEGO a Xosé Bangueses, presidente de FECIMO.

Como manda a tradición neste día o Equipo de Normalización distinguiu tamén o compromiso co galego dun colectivo do centro. Este ano quixemos agradecer o apoio á normalización do galego realizado desde a BIBLIOTECA do centro, entregando a placa FALAMOS GALEGO á súa coordinadora, Majo, e ao profesorado do seu equipo: Alba, Begoña, Quique, Esperanza, Moncho, Carlos, Gema, Pilar, Isabel e Rojas.

Son anos de recortes e os orzamentos do Equipo non están para moitas festas. Pero quixemos deixar constancia, unha vez máis, da sorte de contar con moitísimo profesorado comprometido coa tarefa de transmitir o galego ás novas xeracións. Agasallamos cunha camiseta de Lobishome a JUAN, o noso director, agradecéndolle o apoio continuo ao equipo de normalización durante estes catro anos.

Para finalizar este pequeno acto cantamos todos xuntos o himno galego ao son da música das nosas músicas de Tromentelo, Ana, María, Carla e Laura. E logo chegou a diversión cos Xogos Populares, organizados desde o Departamento de Educación Física.

GALEGO, TODO O QUE BUSCAS

Correlingua 2012

Un ano máis, a celebración do Correlingua reuniu todos os coles do Morrazo nos días previos ás Letras Galegas, para festexar que temos unha lingua propia. O noso alumnado dos equipos de normalización de 1º e 2º da ESO desempeñou un importante labor na organización dun evento que reuniu máis de 1000 nenos e nenas desde infantil a sexto de primaria. Foron os encargados dos obradoiros para os máis pequenos, mentres o resto do alumnado realizaba a marcha desde a Xunqueira ata o punto de reunión, na praza. Axudaron a rapaciños e rapaciñas a pintar os carteis con pintura de dedos, a bailar nos aros musicais e contáronlles contos dramatizados e representados con monicreques. Tamén axudaron a repartir leite na hora da merenda. Fixérono tan ben que recibiron parabéns de todos os coles participantes.

Tras repoñer forzas, chegou a hora do concerto de Pesdelán, cos cantos e danzas en directo do seu libro-CD Na punta do pé, un traballo publicado en Galicia e Portugal (Pezinhos de lã) pola editorial Kalandraka. Esta proposta didáctica, dirixida por Mercedes Prieto e Montse Rivera, anima a aprender cancións, bailes e xogos do patrimonio tradicional galego e portugués dun xeito divertido e participativo. Nenos e maiores gozamos bailando as danzas que foran preparadas previamente nos coles cos profes de música.

MÁIS GALEGO COS NENOS E NENAS

CONTANDO CONTOS NOS COLES DE CANGAS

Vinte e cinco alumnas e alumnos de 2º da ESO levaron aos nenos e nenas de infantil dos coles de Cangas unha chea de contos en galego. Mentres un narrador ou narrador ía lendo, os personaxes da Ratiña presumida, Croco, O lobo feroz ou A cebra Camila cobraron vida antes os ollos expectantes dos pequenos que foron un público marabilloso. Tamén gozaron cuns estupendos chivos chivóns deseñados polos propios contacontos que podedes ver nas fotos. Noutros contos – Cocorico, O galo traganoces ou A tartaruga- os protagonistas foron bonecos de peluxe habilmente manipulados desde detrás dun pequeno escenario construído por Bea, a profe de galego, a directora do proxecto. Tiveron un éxito rotundo e xa quedaron convidados e convidadas para o próximo curso.

Aquí tedes as fotos no cole da Rúa



  Estas son no cole de Nazaret



E estas en Coiro-Castrillón

VILAMOR. O CINE GALEGO DE IGNACIO VILAR

Hoxe recibimos no instituto uns invitados moi especiais: o director e os actores e a actriz protagonistas da película galega e en galego, Vilamor.

Ignacio Vilar, o seu director, explicounos o longo proceso de xestación dun filme ata que chega ás pantallas. Primeiro precisamos unha historia que contar que pode ser orixinal ou basearse ou inspirarse nunha obra escrita ou nun feito histórico. Este último é o caso de Vilamor, unha historia que parte dun comuna que existiu nas montañas de Lugo de 1976 a 1980. Por iso a elaboración do guión demorouse un ano e dous meses xa que antes de escribilo quixeron buscar todos os protagonistas reais daquela aventura e escoitar a súa experiencia. A partir de aí elaborouse a historia da película que ten como protagonista a Breixo, un rapaz dunha vila das montañas de Lugo, que se atopa con esta comuna na aldea abandonada de Vilamor. Seducido por esa idea dun estilo de vida alternativo, decide axudar aos que acaban de chegar a recuperar a aldea. Mais non todos parecen destinados a vivir este soño de liberdade e axiña xorden os problemas...

Cando se remata o guión, hai que conseguir financiamento. Contounos que o orzamento de Vilamor ascendeu a 1.700.000 euros, unha cantidade bastante elevada para o cinema galego aínda que moi pequena se a comparamos co americano. O 25% conséguese a través de axudas públicas da Xunta, do Estado e da comunidade europea. O 75% é o investimento que ten que facer produtora, neste caso Vía Láctea Fims, que leva o proxecto aos mercados internacionais que existen ao redor dos principais festivais de cine do mundo: o de Cannes en Francia; o de Venecia, en Italia; o de Berlín, en Alemaña; o de San Sebastián, en España; e o de Toronto, en Canadá. Vilamor vendeuse ben grazas a Pradolongo, a película anterior de Ignacio Vilar, un éxito sen precedentes dun filme galego nos mercados do mundo.

Comeza entón a rodaxe en escenarios naturais de Galicia na zona fronteiriza con Asturias: Negueira de Muñiz, Fonsagrada, Navia e os Ancares. Contáronnos as dificultades da gravación en exteriores de tan difícil acceso pero o resultado na gran pantalla fai que mereza a pena. O público en Lugo preguntaba onde se gravaran os escenarios das montañas nevadas e non podían crer que fose moi preto deles, no alto das montañas dos Ancares, a onde un director bastante tolo se arriscou a subir todo o equipo. Aquí tedes algunhas imaxes, propiedade intelectual de Vía Láctea Filmes, S.L

O seguinte paso é a montaxe e logo vén a posprodución na que se engade a música. Ignacio Vilar volveu confiar en Celtia Montes, que xa se encargara da música de Pradolongo, moi premiada en festivais de música de cine en EEUU. Viaxaron a Ucraína xa que gravaron cunha das orquestras sinfónicas de Kiev. Logo engadíronse instrumentos individuais, gravados en Bruar, na Coruña. Límpase o son dos diálogos, engádense os efectos especiais, calquera son que se escoite na película, e xa está lista para que os espectadores gocemos con ela nos cinemas. Leva xa tres semanas nas carteleiras de Lugo e Ourense e hoxe mesmo é a estrea en Vigo onde está en carteleira en Gran Vía, Praza elíptica e Multicines Norte.

Despois de ver uns vídeos promocionais falaron os actores. Para Xoel Yañez e Sabela Arán, Vilamor é a súa primeira experiencia na gran pantalla. Contáronnos algunhas das experiencias vividas na rodaxe dun xeito ameno e divertido. Rubén Riós, que traballa como actor desde hai 8 anos, falounos da súa experiencia extraordinaria ao lado de Ignacio Vilar no traballo de gravación e promoción de Pradolongo, que agora están tamén a iniciar con Vilamor onde el fai o papel de Breixo. Primeiro en Galiza, achegando a película á xente, nos institutos, nas asociacións de veciños, nos centros culturais, nos campos de fútbol... e logo a aventura polos festivais do mundo aos que levaron non só un filme senón novas da existencia dunha cultura e unha terra da que moitos nunca oíran falar. Estar na gran pantalla é existir como cultura e como lingua diferenciada. “Soñabamos cun mundo mellor. Decidimos facelo realidade.” Este é o lema da película e tamén un lema perfecto para a nosa cultura e lingua que grazas, primeiro a Pradolongo e agora a Vilamor, está presente nas pantallas de todo o mundo, un soño que parecía imposible e que Ignacio Vilar e os seus actores e actrices e Vía Láctea Films fixeron realidade.

Se queredes máis información procurádea na rede (vilamor.eu) onde poderedes ver vídeos promocionais e mesmo participar no concurso de vídeo TES QUE VELA e gañar unha fin de semana nos Ancares cos protagonistas e o director de Vilamor.

GARDIÁNS DO TESOURO

Nos últimos días do segundo trimestre, os equipos fomos convocados para unha misión moi especial: custodiar o prezado tesouro da nosa lingua desde Rodeira ata Santa Marta e de regreso ao instituto. Organizados en pequenos comandos tivemos que superar difíciles probas ao longo do camiño que puxeron a proba a nosa valía e déronnos as armas necesarias para superar con éxito a misión.

Nos Xardíns do Sinal, tivemos que superar a primeira proba. O sentido do humor, a retranca galega, foi sempre unha das armas que mellor protexeu o tesouro da nosa lingua. Por iso nesta proba localizamos cabaleiros e cabaleiras maiores, gardiáns do tesouro desde sempre, que andaban polo centro de Cangas. Escollemos como contrasinal o noso refrán: O PRIMEIRO DE ABRIL VAN OS BURROS ONDE NON DEBEN IR.

De Escritorio

Non foi nada difícil contactar. Foron moit@s @s que nos contaron historias de como se celebraba este día e as bromas que se gastaban e nós regalámoslles adhesivos dun burriño que levaba o refrán escrito. Logo reunímonos no dique e contámonos as bromas que nos contaran e outras que sabiamos nós. A risa converteuse nun escudo protector que nos permitiu avanzar ata Punta Balea.

En Punta Balea había outra proba que superar. A forza da natureza é outra das armas que protexen o tesouro da nosa lingua pois Galiza non podería ser sen lingua pero tampouco sen verde nin auga; a ecoloxía que é medioambiental e tamén lingüística. Por iso esta proba consistiu en encher o máis rápido posible cinco botellas pequenas da auga máxica da Dama da Lagoa. Só uns poucos cabaleiros ou cabaleiras podían entrar no territorio sagrado e só se podía coller e meter na botella un vasiño de cada vez. Fixemos cinco equipos á entrada do camiño da lagoa e fomos saíndo un de cada fileira para coller un vasiño de auga máxica coa que encher a nosa botella. Non foi tarefa fácil e esta proba axudounos a entender o problema medioambiental xerado na lagoa pola falta de chuvia.

En Areamilla esperábanos a última proba, a arma definitiva para a nosa misión, a conciencia da importancia do grupo. Porque para protexer o tesouro que levamos con nós e deixalo saír á rúa hai que ser fortes e non deixarse levar por eses inimigos que arrastran a un: o hábito, a moda, o que fan os demais...

Medimos as nosas forzas tirando da corda. Primeiro probou un só cabaleiro e foi arrastrado, e tamén dous e tres pero conforme o grupo medraba iamos tendo a forza necesaria para vencer. Tamén formamos rodas e conseguimos facelas andar moi, moi xuntiños e sentados uns nos xeonllos dos outros.

Xa estabamos listos para enfrontar a parte máis difícil do camiño. Os informes dos espías alertaban especialmente da existencia dun monstro ao que chaman PARECESDOMONTE que tiña feito estragos entre os cabaleiros e cabaleiras que se atreveran a sacar o noso tesouro á rúa. Antes era un dragón que botaba lume pola boca pero agora os seus métodos son máis sofisticados e instala un chip na cabeza da xente que fai que se sinta estraño e renuncie voluntariamente a ser portador do tesouro. Tamén contabamos con que o inimigo COSTUME tentase meterse entre as nosas filas, impedindo que puidésemos decidir por nós mesmos. Pero grazas á axuda dos asubíos máxicos dos gardiáns do tesouro, os cabaleiros e cabaleiras que foron atacados puideron recuperar as forzas de inmediato.

Ao chegar a Santa Marta estabamos felices e gozamos xunt@s do noso tesouro nun fermoso día de sol. As torres humanas demostráronos unha vez máis a importancia do traballo en equipo. É tal a forza da unión e da confianza que depositamos no equipo que permitiu que os cabaleiros e cabaleiras que quixeron voasen polos aires.

O éxito desta misión debe animarnos a asumir novos retos máis difíciles aínda para garantir a supervivencia deste tesouro noso tan especial que é a nosa lingua propia.

MÁIS GALEGO NA LOITA CONTRA CALQUERA TIPO DE DISCRIMINACIÓN

Como cada ano o equipo de dinamización da lingua galega preparouse para a celebración do DÍA DA MULLER, o 8 de marzo. No noso traballo diario pola superación de prexuízos, muller e lingua galega únense ao longo do mes de marzo. Ambas foron recluídas durante séculos no ámbito do fogar e, aínda que se avanzou no camiño de loita pola igualdade de dereitos, é moito o que queda aínda por facer.

Escollemos para a EXPOSICIÓN un fermoso calendario que dedica cada día do ano a un feito significativo ou a unha muller destacada na loita pola igualdade e invitamos a todo o alumnado do centro a buscar información sobre o dato que aparecía o día do seu aniversario. Os mellores traballos serán publicados na revista Abre os ollos. Desde a bilioteca seleccionaron libros escritos ou protagonizados por mulleres para acompañar a nosa exposición.

O alumnado de 4º da ESO competiu na nosa XINCANA DE TAREFAS DOMÉSTICAS. Grupos de rapaces e rapazas realizaron de xeito compartido as tarefas habituais do fogar falando en galego, tentando demostrar a si mesmos e aos demais que os prexuízos son cousa do pasado.

1ª PROBA: arranxamos o noso cuarto (aspirar, facer a cama, limpar o po)

2ª PROBA: cosemos un botón



3ª PROBA: organizamos a roupa da casa (tender, pasar o ferro, dobrar e gardar)



4ª PROBA: preparamos unha torta de chocolate.



5ª PROBA: colocamos un colgadoiro utilizando un trade e un desaparafusador



6ª PROBA: confeccionamos unha lista da compra con artigos de alimentación, aseo, limpeza, mantemento e papelaría.

De 7.- compra

Houbo premios para os equipos que realizaron mellor as probas, compartindo o traballo entre todos e todas e falando en galego.

A COMPETENCIA ORAL EN GALEGO

O Consello da Cultura Galega invitounos a presentar nunhas Xornadas celebradas en Santiago as liñas xenéricas do proxecto de normalización e dinamización do galego do noso instituto. Aceptamos encantados e quixemos que fósedes vós, os alumnos e alumnas a quen está dirixido, a través deste vídeo, os que contásedes como é o noso xeito de traballar e como practicades para ir aumentando e mellorando o uso do galego.

A competencia oral en galego no IES de Rodeira from lingualiza on Vimeo.